ดัชนีคุณภาพอากาศ AQI
เป็นการรายงานข้อมูลคุณภาพอากาศในรูปแบบที่ง่ายต่อความเข้าใจของประชาชนทั่วไป เพื่อเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ให้สาธารณชนได้รับทราบถึงสถานการณ์มลพิษทางอากาศในแต
่ละพื้นที่ว่าอยู่ในระดับใด มีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยหรือไม่ ซึ่งดัชนีคุณภาพอากาศเป็นรูปแบบสากลที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายประเทศ
เช่น สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย สิงคโปร์ มาเลเซีย และประเทศไทย เป็นต้น
ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ SO2
ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (sulfur dioxide : SO2) เป็นก๊าซที่พบมากในบรรยากาศที่เกิดจากการเผาไหม้ของเชื้อเพลิงในภาคการขนส่ง อุตสาหกรรม ครัวเรือน และจากธรรมชาติ จัดเป็นก๊าซพิษ แต่ก็มีประโยชน์สำหรับภาคการเกษตร และอุตสาหกรรม เช่น ใช้ฆ่าเชื้อ ใช้ฟอกสี เป็นต้น
คาร์บอนมอนอกไซด์ CO
คาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) เป็นก๊าซที่เกิดขึ้นจากการเผาไหม้
ไม่สมบูรณ์ของสารประกอบคาร์บอน
เป็นก๊าซที่ไม่มีสีรส
และกลิ่นเบากว่าอากาศทั่วไป เมื่อหายใจเข้าไป
ก๊าซนี้จะรวมตัวฮีโมโกลบิน
(haemoglobin)
ในเม็ดเลือดแดงได้มากกว่าออกซิเจนถึง 200-250 เท่า
เกิดเป็นคาร์บอกซีฮีโมโกลบิน(Carboxyhemoglobin)
ทำให้เม็ดเลือดแดงไม่สามารถรับ O2ได้ตามปกติร่างกาย
ได้รับ O2 น้อยลงและหัวใจต้องสูบฉีดโลหิตมากขึ้น เพื่อทำให
้โลหิตผ่านปอดมากขึ้น จะได้มีการรับ O2ให้มากขึ้นหัวใจและปอดจะต้อง
ทำงานหนักขึ้น อาการทั่วไปเมื่อร่างกายได้รับ CO คือ
วิงเวียนศีรษะหายใจอึดอัด คลื่นไส้อาเจียน ปวดศีรษะ
มึนงง หากร่างกายได้รับคาร์บอนไดออกไซด์มากอาจช็อกหมดสติหรือตายได้
การวัดฝุ่นละออง particulate measure PM
ฝุ่นละอองคือ อนุภาคของแข็งขนาดเล็กที่ล่องลอยอยู่ในอากาศ ซึ่งเกิดจากวัตถุที่ถูกทุบ ตี บด กระแทก จนแตกออกเป็นชิ้นส่วนเล็ก ๆ เมื่อถูกกระแสลมพัดก็จะปลิวกระจายตัวอยู่ในอากาศ และตกลงสู่พื้น ซึ่งเวลาในการตกจะช้าหรือเร็วขึ้นอยู่กับน้ำหนักของอนุภาคฝุ่น แหล่งกำเนิดของฝุ่นจะแสดงถึงคุณสมบัติความเป็นพิษของฝุ่นด้วย เช่น แอสเบสตอส ตะกั่ว ไฮโดรคาร์บอน กัมมันตรังสี
ฝุ่นแบ่งตามขนาดเป็น 2 ส่วน คือ ฝุ่นขนาดใหญ่ และฝุ่นขนาดเล็ก ซึ่งนิยมเรียกว่า PM10 (ฝุ่นละอองที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางตั้งแต่ 10 ไมครอนลงมา)
โอโซน O3
ว่าโอโซนเป็นก๊าซที่ถือกำเนิดขึ้นมาโดยธรรมชาติ เช่นจาก ปรากฏการณ์ฟ้าผ่า แสงจากดวงอาทิตย์ เป็นต้น ซึ่งเราจะสังเกตุได้ง่ายๆว่า หลังจากที่ฝนตก อากาศจะสดชื่นขึ้น มลพิษในอากาศจะลดลง เป็นผลสืบเนื่องมาจากมีปริมาณโอโซนที่เพิ่มขึ้นนั่นเอง
ในปัจจุบัน การจราจรที่มีความหนาแน่นมากขึ้น ทำให้มีปัญหามลพิษในอากาศที่สูงฃึ้นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็น ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ฯลฯ รวมไปถึงเชื้อโรค และแบคทีเรียที่ทำให้เกิดกลิ่นอันไม่พึงประสงค์ มลพิษเหล่านี้สามารถเล็ดรอดเข้ามาในรถคุณได้อย่างง่ายดาย และสะสมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ อีกทั้งปริมาณอ๊อกซิเจนในรถคุณก็ลดลน้อยลงเรื่อยๆเช่นกันสิ่งเหล่านี้ทำให้ผู้ขับขี่ เกิดอาการง่วงซึม เหนื่อยง่าย มึนศรีษะ ภูมิแพ้ ฯลฯ และอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุในที่สุด
ไนโตรเจนไดออกไซด์ NO2
ไนโตรเจนไดออกไซด์ : Nitrogen dioxide) เป็นสารประกอบเคมีที่มีสูตรเคมี NO2 เป็นหนึ่งในหลาย ๆ ของไนโตรเจนออกไซด์ NO2 เป็นระดับกลางในการสังเคราะห์อุตสาหกรรมของกรดไนตริก นับล้านตันที่ผลิตในแต่ละปี พิษสีน้ำตาลแดงนี้มีลักษณะคมกัดกลิ่นและ ไนโตรเจนใดออกไซด์เป็นโมเลกุลพาราแมกเนติก โค้งด้วย C2v กลุ่มจุดเชื่อมสมมาตร
ฝุ่นแบ่งตามขนาดเป็น 2 ส่วน คือ ฝุ่นขนาดใหญ่ และฝุ่นขนาดเล็ก ซึ่งนิยมเรียกว่า PM10 (ฝุ่นละอองที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางตั้งแต่ 10 ไมครอนลงมา)