上德不德,是以有德;下德不失德,是以無德。
上德無為而無以為;下德無為而有以為。
上仁為之而無以為;上義為之而有以為。
上禮為之而莫之應,則攘臂而扔之。
故失道而後德,失德而後仁,失仁而後義,失義而後禮。
夫禮者,忠信之薄,而亂之首。
前識者,道之華,而愚之始。是以大丈夫處其厚,不居其薄;處其實,不居其華。故去彼取此。
上德的人,以道為準則,不特別求德,所以反而是有德的人。下德的人,刻意的求德,所以反而是沒有德的人。
上德的人,順應自然無為而心沒有什麼刻意的作為;下德的人,表面上雖然順應自然但心卻是刻意的有作為。
上仁的人,誠心的有所作為,但卻是發自內心所以是沒有刻意的作為;上義的人,行為要求合於準則,所以是刻意的作為。
上禮的人,行為都必須合乎儀節法度,如果沒有相對的回應,就要強行舉手拉人使人有禮。
所以說,沒有道之後才有德,沒有德之後才有仁,沒有仁之後才有對,沒有義之後才有禮。
禮是人性從質樸到衰薄才產生的,所以有禮之後,就是一切亂的開端。
自以為有先見之明的人,離開了道,用禮去規範人,這才是愚笨的開始。所以致力於道的人,本著淳厚的本質,不用浮華的禮節;緊守大道的厚實,不用虛偽的智巧。所以要去掉浮華的禮而用厚實的道德。